پایگاه تخصصی زنبور عسل ایران زنبور.نت
وقتی که زنبور کارگر به سن ۲۱ روزگی رسید. بسته به شرایط آب و هوایی و احتیاجات کلنی، میتواند به جمعآوری گرده، نوش یا آب بپردازد.
اگر یک زنبور کارگر شروع به جمعآوری گرده کند، احتمال زیادی وجود دارد که ۳تا ۴ روز پشت سرهم به این عمل ادامه دهد و ممک است حتی تا ۲۰ روز روی همان گیاه به جمعآوری بپردازد. اگر گیاهی در موقع خاصی از روز گرده تولید کند یا نوش ترشح نماید، زنبورعسل میتواند فعالیتهای خود را بر همین اساس برنامهریزی کند. در حالی که عادت بر این است که زنبورعسل در زمانهای خاص روی گیاه خاصی فعالیت کند ولی استثناءهایی وجود دارد.
بین ۳ تا۱۰ روز زنبوران کارگر هنگام بازگشت مخلوطی از گرده گیاهان مختلف را به همراه دارند.
به نظر میرسد که بیشتر زنبوران کارگر فعالیتهای خود را به محدوده ی جغرافیایی خاصی اختصاص میدهند. اگرچه مشکل است که اعداد و ارقام دقیقی برای اثبات این نظر ارائه نمود. ولی بدون شک این وابستگی جغرافیایی با در دسترس بودن گیاهان، جریان باد و موانعی مانند وجود درختان جنگلی تغییر میکند. زنبورهای جمعآوری کننده نوش و گرده، به ندرت در حرارت کمتر از ۸ درجه سانتیگراد از کندو خارج میشوند.
سرعت پرواز آنها در بازگشت بطور متوسط ۲۴ کیلومتر در ساعت است ولی در موقع خروج از کندو سرعت پرواز آنها بیشتر متغییر است و بین ۲۹-۱۰ کیلومتر متفاوت است. گرچه بیشتر زنبوران کارگر در محدوده یک تا سه کیلومتری از کندو به جمعآوری نوش و گرده میپردازند، ولی در صورت لزوم تا فاصله ۱۲ کیلومتری نیز پرواز میکنند. سطح مورد بهرهبرداری زنبوران یک دایره کامل در اطراف کندو نیست.بلکه بسته به دسترس بودن گیاهان مورد استفاده تغییر میکند.
یک سفر رفت و برگشت به منظور جمع آوری نوش یا گرده بین ۶ دقیقه تا ۳ ساعت تغییر میکند. هر کارگر بین ۸تا ۱۰۰گل راملاقات می کند و بین ۱۲ تا ۲۹ میلیگرم گرده به همراه میآورد. هر زنبور عسل در روز بین ۶ تا ۴۷ بار ،برای جمع آوری به خارج از کندو پرواز میکنند.
بدیهی است بین افراد مختلف در موارد فوق بسته به شرایط پوشش گیاهی و فاصله آن نسبت به کندو تفاوتهای قابل توجهی مشاهده میشود. در میان زنبوران کارگری که از صحرا برمی گردند، ۲۵ درصد آنها گرده و ۵۶ تا ۶۰ درصد نوش و بقیه ترکیب از هر دو ماده بهمراه میآورند. در هنگام بازگشت به کندو زنبور کارگر ابتدا چند رقص میکند، بعد سلول بخصوصی را مشخص مینماید، یا سر و شاخک خود آن را بازرسی میکند،سپس بر میگردد، انتهای بدن خود را داخل سلول کرده و تودههای گرده از سبد گرده در پای خود به داخل سلول میریزد.
این رفتار غریزیست ،زیرا اگر توده گرده در جلو سوراخ ورودی کندو از پایش جدا شود، زنبور کارگر در داخل کندو رقص خود را انجام میدهد، یک سلول را انتخاب و بازرسی میکند انتهای شکم را در آن قرار داده و برای رها کردن توده گرده تلاش می کند،اگرچه توده گرده در پای خود نداشته باشد .زنبوران خانه دار با سر خود توده گرده را به کف سلول میفشارند. بعد به کمک آروارههای خود سطح آن را صاف میکنند. اگر دانه های گرده خشک باشند، آنها را با نوش گل، مرطوب میکنند گرده ذخیره شده در داخل سلول مراحلی از تخمیر را مشابه آنچه در سیلوی ذرت دامی خرد شده صورت میگیرد طی میکند.جمع آوری نوش تفاوت چندانی با جمعآوری گرده ندارد. در بعضی موارد، زنبور کارگر ناگزیر است که خرطوم خود را به داخل گل فرو برد، تا معلوم شود در آن نوش وجود دارد یا مه.
در موارد دیگر برای مشخص کردن محل نوش از حس دیدن استفاده میکند. بخوبی ثابت شده است که زنبور عسل سه رنگ اولیه، زرد، آبی و ماوراء بنفش را تشخیص میدهد. ولی رنگ قرمز را نمیبیند. عکسهای گرفته شده با دوربینهای مجهز به عدسی کوارتز و فیلتر قرمز، نشان میدهد که قطرات نوش در روی بعضی از گیاهان بخوبی قابل رویت است. لذا پیدا کردن نوش روی گلهای قرمز به آن اندازه که زمانی تصور میرفت برای کارگران مشکل نیست.
زنبورهای جمعآوری کننده نوش و گرده گل، ظاهرا در هنگام ملاقات گلها، بویی از خود به جا میگذارند. زیرا زنبوران به سمت گلهایی که تازگی مورد ملاقات کارگران قرار نگرفته است نمیروند. همانند موارد جمعآوری گرده، در این باره نیز اعدا و ارقام دقیق مشکل بدست میآید، بدلیل شرایط محیطی در رفتار کارگران تفاوتهای قابل توجهی مشاهده میشود.
یک زنبور کارگر در هر سفر بین یک تا ۱۴۰۰گل را ملاقات میکند. در صورتی که یک کارگر بتواند از کمتر از ۱۰۰ گل توشه کاملی از هر سفربرداشت کند، در نتیجه معلوم میشود که ترشح نوش خوبست.
