زنبور عسل هندی (شرقی) با نام علمی Apis cerana از خانواده آپیده یکی از نژادهای زنبور عسل است.
در هندوستان، چین، پاکستان، برمه، نپال، تایلند، سریلانکا، بنگلادش، ژاپن و آسیا وجود داشته، کندویش را با چند شان مومی موازی با هم درست میکند و از این لحاظ به زنبور عسل معمولی شباهت دارد.
پوشش سلولهای نر در این گونه سوراخ شده و آشیانه آن شبیه زنبور عسل معمولی و به صورت چندین شان در یک حفره است.
کمی کوچکتر از زنبور عسل معمولی بوده و از زنبور ریز درشتتر است، قد کارگرش ۱۳ میلیمتر میباشد. سلولهایی را که با موم در روی شانها درست مینماید از سلولهای زنبور عسل کوچکترند. طول بال جلو در زنبورهای کارگر در این گونه بین ۴/۷ تا ۹ میلیمتر متغیر است.
این گونه زنبور عسل خیلی به زنبور عسل اروپایی Apis mellifera شباهت دارد، حتی بعضی از محققین گونه زنبور عسل را یک زیر گونه از زنبور عسل اروپایی میدانند ولی محققین دیگر این دو گونه را کاملاً از یکدیگر متمایز میدانند و اظهار میدارند که این دو گونه نمیتوانند با یکدیگر تلاقی کرده و تولید نتایج بارور نمایند.
از تلاقی بین زنبور عسل شرقی و معمولی نتایج مرده تولید میشود ضمن اینکه مشکل عظیمی که در اثر همزیستی این دو گونه در صنعت زنبورداری پدید آمده انتقال کنه واروآ از این زنبور عسل به زنبور عسل معمولی بوده است.
نکته مهم از نظر پرورش دو نژاد زنبور عسل شرقی( هندی) و معمولی این است که اگر هر دو گروه به صورت مشترک در یک محل نگهداری شوند بطور مکرر یکدیگر را غارت میکنند.
این گونه زنبور به شرایط نامطلوب آب و هوایی سازگاری دارند و میتوانند نوسانات شدید دما و بارندگی بلند مدت را تحمل کنند. بیشتر با شرایط آب و هوایی گرم و خشک سازش یافته است.
تمایل کمی به بچه کندو دادن دارند. حالت تهاجمی ندارند.
آپیس سرانا (شرقی) را میتوان در کندو پرورش داد، هرچند بررسیها نشان دادهاند کلنی این گونه کوچکتر و تولید عسل نیز در آن کمتر از زنبور عسل معمولی است.
این گونه، گونه خواهری آپیس koschevnikovi است. بر روی شکم خود نوارهای رنگی قابل مشاهده ای وجود دارد.
در طب سنتی، موم آنها برای درمان و بهبود زخمها مورد استفاده قرار گیرد. میزبان طبیعی نوزما آپیس و کنه واروا هستند.