پایگاه تخصصی زنبور عسل ایران زنبور.نت
کنه واروا یکی از مهمترین انگلهای خارجی زنبوران عسل میباشد.
از مکانیسمهای رفتارهای بهداشتی در کلنیهای زنبور عسل که موجب مقاومت در برابر کنه واروا میشود، میتوان به رفتار نظافتگری، طول دوران شفیرگی و بسته بودن درب سلولهای شفیره، رفتارهای برداشتن درپوش سلولهای شفیره آلوده به کنه یا شفیره مرده، رفتار حذف شفیرهها و میزان جذابیت نوزادان زنبور عسل در برابر کنه واروا اشاره نمود.
در این تحقیق تودههای زنبور عسل استانهای اصفهان، تهران، قزوین، مرکزی و خراسان از نظر میزان جذابیت نوزادان زنبور برای کنه واروا بر اساس طرح کاملا تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. این طرح در طی بهار و تابستان سالهای ۷۹-۱۳۷۸ در محل موسسه تحقیقات علوم دامی کشور واقع در کرج انجام پذیرفت.
تیمارهای مورد بررسی از میان کلنی های زنبور عسل منطقه مرکزی موجود در طرح ملی نژاد زنبور عسل در برابر کنه واروا، نوزادان سنین آخر دوره لاروی (۹ روز بعد از تخمگذاری ملکه) را انتخاب نموده و ملکه این کلنیها را در داخل شبکه مانع عبور ملکه حبس نموده تا فقط در داخل همین کادر تخمریزی نماید و سپس تمامی نوزادان کلنی را از آن خارج و با داروی پریزین تقریبا جمعیت کنه را در این کلنیها نزدیک به صفر نمودیم.
تکه شان حاوی یکصد نوزاد مذکور را به ابعاد۱۰*۹ سانتیمتر بریده و ۵ تکه شان حاصل از ۵ تیمار مختلف (استانها) را در داخل یک قاب در کنار یکدیگر قرار داده و در ۶ تکرا به صورت تصادفی این قاب های نوزادان را در داخل ۶ کلنی که از حدود یک ماه قبل آماده شده بودند قرار دادیم ملکه این کلنی ها را در داخل شبکه مانع عبور ملکه حبس نموده تا فقط تا فقط در داخل همین کادر تخمریزی نماید و سپس تمامی نوزادان کلنی را از آن خارج و با داروی پریزین تقریبا جمعیت کنه را در این کلنیها نزدیک به صفر نمودیم.
در این زمان کادر حاوی لاروهای مسن تیمارهای مختلف را در وسط جمعیت کلنی قرار داده و هر کلنی به وسیله تعداد ۴۰۰ کنه که از بدن زنبوران بالغ دیگر کلنیها جمعآوری شده بود، آلوده گردید (نحوه جع آوری کنه زنده به روش استفاده از آرد و گاز دی اکسید کربن عملیتر و تعداد بیشتری کنه جمع آوری گردید.)
سه روز بعد از رهاسازی کنهها تمامی کادرهای حاوی شفیره های بسته تیمارهای مختلف ۶ تکرار به آزمایشگاه برده شد و کنههای موجود در هر تکه شان جداگانه شمارش گردید.
در بررسی نتایج جذابیت شفیرهها در برابر کنه واروا به دو گروه تقسیم شده که اختلاف بین استان تهران (۳۴/۶%) و استان مرکزی (۳۶/۸%) با استان خراسان (۱۵/۳%) و استان قزوین (۱۰/۸%) و استان اصفهان (۴/۳%) معنی دار بوده و به طور کلی استانهای تهران و مرکزی در یک گروه با جذابیت بیشتر و استانهای قزوین، اصفهان و خراسان با جذابیت کمتر در گروه دیگری قرار گرفتند.
محققینی نظیر بوت و همکاران (۱۹۹۵) وجود فرمونهای مترشحه از سوی لاروهای مختلف زنبور عسل و همچنین درشتی جثه لاروها که در نتیجه فاصله کمتر بدن لارو از لبه فوقانی سلول میباشد را دلایل جذابیت مختلف در بین کلنیهای زنبوران عسل ذکر نمودند.
با انتخاب کلنیها دارای جذابیت کمتر کنه میتوان از استقرار هرچه بیشتر کنه روی لاروها جلوگیری نمود تا در کنار رفتارهای بهداشتی نظیر گرومینگ و برداشتن درپوش سلولها و حذف شفیرههای آلوده به کنه توسط زنبوران عسل باعث کاهش جمعیت کنه واروا در کندوهای زنبور عسل گردد.
بدینوسیله از مصرف داروهای شیمیایی در مبارزه با کنه واروا و اثرات زیانآور و مخرب باقیمانده آنان در عسل اجتناب نموده و همچنین باعث کاهش هزینههای تولید و کمک به اقتصاد زنبورداری کشور گردد.
