دستگاه جداکننده انگل خارجی بدن زنبور عسل بالغ

جدا سازی انگلهای خارجی بدن زنبور عسل (علی‌آلخصوص کنه واروآ) بدون ایجاد آسیب به زنبور عسل و به منظور تحقیقات آزمایشگاهی روی انگلهای مذکور، این وسیله صرفاً جنبه کاربرد تحقیقاتی دارد.

کنه واروآ (Vrroa destructor) یکی از جدی‌ترین آفات زنبور عسل اروپائی (Apis mellifera) می‌باشد که عمدتاً به واسطه تغذیه از همولنف لاروها و شفیره‌های زنبور خسارت خود را وارد می‌سازد.

این آفت خطرناک قسمتی از زندگی خود را در حجره‌های لاروهای زنبور عسل و بخشی از آنرا روی بدن زنبوران بالغ سپری می‌کند. زمانیکه این کنه روی بدن زنبور کامل می‌رود میتوان آنرا با چشم غیر مسلح مشاهده کرد.

اندازه کنه به طور متوسط ۱/۱ میلی متر طول و ۷/۱ میلی متر عرض می‌باشد. این کنه بواسطه داشتن پاهای بادکش‌دار به شدت به بدن زنبور چسبیده و به راحتی میتواند همراه آن جابجا شده و زندگی کند. در صورت عدم مبارزه قاطع با این آفت کلنی زنبور آلوده طی مدت ۲ تا ۳ سال از میان خواهد رفت.

به منظور مبارزه با این آفت راهکارهای مختلفی دنبال میشود از جمله آنها استفاده از سموم مختلف و انتخاب نژادهای مقاوم زنبور عسل به کنه میباشد.

در آزمایشات سم شناسی که در آن تعیین میزان تأثیر سم جدید بر روی موجود هدف است؛به منظور کاهش هزینه، جلوگیری از تلفات موجودات غیر هدف و نهایتاً کاهش آلودگی محیط زیست آزمایشاتی تحت عنوان Bioassay (زیست سنجی) در مقیاس کوچک در آزمایشگاه صورت میگیرد و سپس براساس محاسبات ریاضی میزان مرگ آوری مواد جدید برآورد میشود و از میان موارد قابل قبول تعدادی انتخاب و در شرایط کنه واروآ تعدادی از حجره‌های لاروی را انتخاب کرده، کنه‌های سالم و زنده را داخل آنها ریخته و آنگاه رفتار زنبور عسل را در قبال پاکسازی حجره‌های لاروی آلوده در مقایسه با حجره‌های عاری از کنه بررسی می‌کنند.

در آزمایشات تاکسونومی برای بررسی مورفولوژیکی یا مولکولی (استخراج پروتئین یا DNA) نیاز به نمونه‌های تازه و کافی می‌باشد.

بدین لحاظ استفاده از وسیله و روشی که طی آن بتوان بدون آسیب به زنبورها کنه‌های سالم و زنده را بطور انبوه از روی بدن آنها جدا کرد، میتواند در ارزیابی و سنجش آزمایشگاهی کمک مؤثر و قابل توجهی نماید.

توصیف اختراع:

دستگاه مذکور شامل دو استوانه درب دار داخلی و خارجی است. استوانه داخلی به طول ۵۰ سانتی متر و به قطر ۱۲ سانتی متر از جنس توری فلزی محکم با سوراخهایی در اندازه ۸ مش (با سوراخهای مربعی شکل به ابعاد ۳۶/۲ میلی متر می‌باشد).

فضای درونی استوانه داخلی توسط یک صفحه مستطیلی شکل با همان مشخصات (توری فلزی ۸ مش) به دو قسمت طولی تقسیم شده است.

استوانه داخلی یاد شده در درون استوانه دیگری به طول ۵۰ سانتیمتر و قطر ۱۵ سانتی متر قرار می‌گیرد. استوانه خارجی از جنس پلاستیک محکم (Plexiglas) و درب دار می‌باشد که روی درب آن سوراخی به قط ۵ میلی‌متر وجود دارد که در محل سوراخ لوله فلزی به طول ۵ سانتی متر متصل شده است.

به منظور ثابت نگه‌داشتن استوانه داخلی در درون استوانه خارجی قطعاتی مکعبی شکل چوبی یا پلاستیکی که اضلاع هر یک ۳/۱ سانتیمتر می‌باشد در قسمتهای جانبی بالائی و پائین استوانه داخلی در طرف خارج آن متصل گردیده است.

این دستگاه از طریق یک لوله رابط و با اتصال به لوله فلزی موجود بر درب استوانه خارجی به مخزن دی اکسید کربن مجهز به یک فشار سنج و یک جریان سنج متصل میگردد. فشار سنج نشان دهنده حجم گاز خروجی می‌باشد.

 نحوه کاربرد:

تعداد ۱۵۰۰-۱۰۰۰ زنبور (معادل یک قاب) را از کندوی آلوده به انگل انتخاب کرده و آنها را توسط قیف به درون استوانه خارجی قرار داده درب آنرا نیز بسته و از طریق لوله فلزی که به شیلنگ مخزن گاز کربنیک مجهز به فشار سنج اتصال دارد، گاز کربنیک وارد دستگاه می‌شود.

خروجی گاز را به نحوی تنظیم می‌کنیم که مقدار آن ۵ لیتر در دقیقه باشد. پس از مدت ۵ دقیقه جریان گاز را قطع نموده، استوانه داخلی را سریعاً خارج کرده و آنرا روی یک صفحه کاغذ یا مقوای سفید چند مرتبه تکان می‌دهیم.

در اثر وجود گاز کربنیک، زنبور و انگل‌های خارجی چسبیده به آن بیهوش می‌شوند و چون اندازه انگلها کوچکتر از ابعاد سوراخها میباشد از سوراخهای استوانه بیرون ریخته اما زنبوران عسل به علت درشتر بودن جثه بدن عبور نمی‌کنند. پس از آن زنبوران را می‌توان به کلنی خود بازگرداند.

پس از حدود یک ربع ساعت اثرات بیهوشی از بین رفته و می‌توانند فعالیت خود را بدون هیچ مشکلی از سربگیرند. کنه‌ها از روی صفحه سفید بوسیله آسپیراتور جمع‌آوری و در ظروف مخصوص نگهداری می‌شوند.

.از کنه‌ها و انگل‌های جدا شده روی صفحه سفید می‌توان برای انجام آزمایشات مختلف از جمله آزمایشات سم‌شناسی یا رفتار شناسی زنبور عسل استفاده کرد.