مکانیزم‌های زنبوران عسل در برابر کنه واروآ‬ ‫‬‬‬‬‬‬‬‬

مکانیزم‌های مقاومتی مختلفی در جمعیت‌های زنبوران عسل‬ ‫شناسایی شده است که به آنها اشاره خواهد شد.‬‬‬‬‬‬‬‬

رفتارهای بهداشتی: این رفتارها به صورت فرایند‬ ‫دو مرحله‌ای درپوش‌برداری و تخلیه لاروهای آلوده توصیف‬ ‫می‌شود. در طی درپوش‌برداری زنبوران جوان و میان سال اقدام به‬ ‫شناسایی سلول‌های سربسته و شفیره‌های آلوده به پاتوژن‌ها و یا‬ ‫کنه واروآ نموده ودر مرحله بعد درطی فرآیند حذف زنبورها اقدام به‬ ‫تخلیه این سلول‌ها می‌نمایند که این رفتار در زنبوران ‪ A.cerana‬ و‬ ‫آفریقایی و زنبوران شرقی ترین قسمت روسیه (‪(Primorsky‬ بخوبی‬ ‫دیده شده است. حذف لاروهای آلوده بدلیل حذف کنه‌های همراه سبب کاهش‬ ‫آلودگی در کلنی‌های مذکور شده و نهایتاً سبب کاهش خسارت کنه‬ ‫واروآ می‌شود.‬ ‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

‫رفتارهای بهداشتی زنبوران عسل به عنوان عاملی مهم در مقاومت‬ ‫در برابر بیماری‌هایی مثل لوک آمریکایی، لارو گچی‬ و کنه واروآ مشخص‬ ‫گردیده است. رفتارهای بهداشتی زنبوران عسل در نهایت‬ ‫منجر به اختالل در فعالیت تولیدمثلی کنه خواهد شد به طوری که‬ ‫هاربو و هریس در سال ۲۰۰۵ نشان دادند که رفتار بهداشتی عامل دفاعی‬ ‫مهمی‌برای زنبوران انتخاب شده در جهت ممانعت از تولید مثل کنه‬ ‫می‌باشد.‬‬‬‬ ‬‬‬‬‬‬‬‬‬

جذابیت نوزادان زنبورعسل برای کنه‌های واروآ: از آنجایی که‬ ‫تولید مثل کنه واروآ در دوران شفیرگی زنبورعسل صورت می‌گیرد،‬ ‫میزان جذابیت کمتر لاروهای سن پنجم زنبورعسل اروپایی به کنه واروآ‬ ‫یکی از مکانیزم‌های مقاومتی زنبوران عسل در برابر کنه واروآ محسوب‬ ‫می‌شود.‬‬ ‫تفاوت در جذابیت لاروهای زنبوران عسل به کنه واروآ جنبه ژنتیکی‬ ‫دارد.‬ ‫بینفلد و همکاران (۱۹۹۸) نشان دادند که بعضی از زنبوران و نوزادان‬ ‫کلنی‌های خاص نژاد کارنیولان دارای جذابیت کمتری به کنه واروآ،‬ ‫هستند.

گوزمن و همکاران (۱۹۹۶) نشان دادند که نوزدان زنبوران کارگر‬ ‫آفریقایی نسبت به اروپایی به میزان دو برابر دارای جذابیت کمتری‬ ‫به کنه واروآ هستند. همچنین کارگران بالغ زنبوران اروپایی جذابیت‬ ‫بیشتری به کنه واروآ نسبت به کارگران بالغ زنبوران آفریقایی یا هیبرید‬ ‫اروپایی-آفریقایی داشتند.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

‫رفتار نظافت‌گری: این رفتار یکی از مکانیزم‌های مقاومتی‬ ‫زنبوران عسل در برابر کنه واروآ محسوب می‌شود. در طی این‬ ‫رفتار زنبوران کارگر بالغ توسط آرواره‌های قوی خود، کنه‌های‬ ‫واروآ چسبیده به بدن خود (رفتار خودتنظیفی‌) یا کنه‌های بدن‬ ‫سایر زنبوران درون کلنی (رفتار دگرتنظیفی‌) را جدا کرده، جویده‬ ‫و به کف کندو می‌ریزند. زنبوران عسل دگرتنظیف اغلب کنه‌های‬ ‫نقاطی از بدن سایر زنبوران را می‌جوند که خود قادر به انجام این کار‬ ‫نیستند.

زنبوران عسل دگرتنظیف در آغاز توسط شاخک‌ها، زنبوران‬ ‫آلوده را لمس کرده و سپس با آرواره‌های خود بدن کنه‌های انگل را ‫می‌جوند. در طی رفتار نظافت‌گری زنبور آلوده شکم خود را سریعا‬ ‫به چپ و راست حرکت داده، یک یا دو پای خود را بر روی سر،‬ ‫سینه و یا شکم حرکت می‌دهد. مدت زمان این رفتارها از چند ثانیه‬ تا ۲۰ دقیقه به طول می‌انجامد. قابل توجه است که این رفتار یکی از‬ ‫مکانیزم‌های مقاومتی زنبوران عسل هندی(‪(Apis cerana‬ محسوب‬ ‫می‌شود. زنبوران عسل علاوه بر کنه واروآ در مورد کنه تراشه‌ای‬ ‫نیز رفتار نظافت‌گری را از خود بروز می‌دهند. بدین ترتیب که زنبوران‬ ‫کارگر توسط جفت پای دوم خود کنه‌های تراشه‌ای مستقر بر روی‬ ‫موهای اطراف سوراخ تنفسی سینه را حذف نموده و از ورود آنان به‬ ‫داخل لوله‌های تراشه‌ای ممانعت به عمل می‌آورند.‬‬

رفتار ممانعت کننده از تولید مثل کنه: رفتار ممانعت کننده‬ ‫از تولید مثل کنه در ارتباط با عدم موفقیت کنه ماده در تولید مثل بر‬ ‫روی شفیره‌ها می‌باشد. اساس ژنتیکی این رفتار مشخص نشده است‬ ‫ولی به نظر می رسد که لاین ممانعت کننده از تولید مثل کنه دارای‬ ‫حساسیت بویایی بیشتری است. ‌هاربو و هریس (۲۰۰۵) مکانیسم‬ لاین ممانعت‌کننده از تولید‌مثل کنه، برای جلوگیری از تولید مثل‬ ‫کنه را به اثرات فیزیولوژیکی شفیره‌های لاین ممانعت‌کننده نسبت‬ ‫دادند که باعث کاهش موفقیت تولیدمثلی کنه می‌شود.

نوزادان‬ ‫لاین ممانعت‌کننده از تولید مثل کنه دارای عوامل فیزیولوژیکی هستند‬ ‫که باعث تعویق در رشد نوزادان می‌شود. ولی به هر حال مکانیسم‬ ‫اعمال فیزیولوژیکی به درستی شناخته نشده است. علاوه بر این به نظر‬ ‫می‌رسد که طول دوره شفیرگی در لاین ممانعت‌کننده از تولیدمثل کنه‬ ‫کمتر بوده و در حقیقت نوعی اختلال در چرخه تولید مثلی کنه مادر‬ ‫محسوب می‌شود و کنه مادر نمی‌تواند نتایج بالغ بیشتری تولید کند و‬ ‫نهایتاً جمعیت و خسارت اقتصادی کنه واروآ کاهش پیدا می‌کند.

‌طول دوره شفیرگی: هر چه قدر طول دوره تکاملی زنبوران عسل‬ ‫کمتر باشد از موفقیت تولید مثلی کنه واروآ کاسته خواهد شد. به عنوان‬ ‫مثال زنبوران گونه هندی طول تکاملی کمتری نسبت به زنبوران گونه‬ ‫اروپایی دارند و طول دوره شفیرگی کوتاه مدت از مکانیزم‌های دفاعی‬ ‫مهم، گونه هندی در برابر کنه واروآ محسوب می‌شود. ‌

ضخیم نمودن درب حجرات لاروی: در طی این رفتار درب‬ ‫حجرات نر آلوده به کنه واروآ توسط موم بسیار ضخیم‌تری مسدود‬ ‫شده تا کنه‌ها در سلول به دام بیفتند. در این گونه موارد زنبور به‬ ‫بلوغ رسیده قادر به جویدن و باز نمودن درب سلولی نیست. در چنین‬ ‫موقعیتی دگردیسی نوزاد زنبور عسل به تعویق افتاده یا متوقف می‌شود.‬ ‫این رفتار یکی از مکانیزم‌های دفاعی با ارزش زنبورعسل گونه هندی‬ ‫محسوب می‌شود.

در این گونه کارگران اقدام به ضخیم نمودن درب ‫حجرات نر آلوده به کنه واروآ می‌نمایند و نهایتاً در آخر دوران شفیرگی‬ ‫زنبور نر به همراه کنه مادر و دختر قادر به خروج از سلول نبوده و‬ ‫همگی از بین خواهند رفت.

مدفون‌کردن کنه‌ها در موم: در طی این رفتار، زنبوران کارگر‬ ‫کنه‌های واروآی بالغ و ماده را در موم درب و یا در کف سلول‌های‬ ‫نوزادی مدفون می‌سازند.

برای امتیاز دهی به این مطلب، لطفا وارد شوید: برای ورود کلیک کنید