پایگاه تخصصی زنبور عسل ایران زنبور.نت
وایت نخستین کسی بود که تنواست عامل بیماری یعنی باسیلوس لاروا را از بیماران جدا کند و آن را به صورت خالص، کشت دهد.
لاروای سالم را با کشت خود مبتلا نماید و نشانههای بیماری را در آنها مشاهده کند و مجددا باکتری عامل بیماری را از بیماری تجربی جدا کند. فرضیات کخ را در مود عامل بیماریزا به اثبات رساند به همین خاطر به عامل بیماری پنیباسیلوس لاروا یا باسیلوس لاروا وایت اطلاق میشود.
عامل بیماری(Bacillus larvae white (Paenibacillus larvae است که قبلا Bacillus brandenburgiensis یا Bacillus burri گفته میشد.
این باکتری جزء باکتری های میکروآئروفیلیک و هوازی، میلهای، گرم مثبت و اسپورزا است. این باکتری دو فرم رویشی و فرم مقاوم یا اسپور دارد. هریک عدد از فرم رویشی این باکتری میتواند در یک لارو زنبور عسل بیش از یک بیلیون اسپور تولید کند. این باکتری در شرایط مناسب برای تکثیر به شکل میلهای (باسیل) و در شرایط نامناسب به شکل مقاوم (اسپور) در میآید.
فرم فعال:
فرم فعال یا رویشی باکتری که قابلیت رشد و تکثیر دارد به شکل باسیل و گرم مثبت است. اندازه آن ۳/۵ × ۰/۵ میکرون است. در پیرامون آن یک مجموعه تاژک قرار دارد و ۳۰ تا ۳۵ تاژک متحرک دارد. با این وجود تحرک آن ضعیف میباشد. پنی باسیلوس لاروا، دارای انتهاهای گرد و تمایل به رشد زنجیرهای دارد. اندازه این باسیل میلهای متفاوت بوده، ۵- ۲/۵ میکرومتر طول تا ۰/۵ میکرومتر پهنا دارد.
فرم مقاوم :
باکتری پس از ورود به بدن لارو رشد و تکثیر نموده تا زمانیکه شرایط تکثیر محدود نشود رشد و تکثیر مینماید. در صورت مواجهه با عوامل محدودکننده دیگر، باکتری کوتاه و میلهای شکل شده، تاژکهای خود را از دست داده و در مرکز یا در نزدیک انتها دارای هاگ می شود که فرم مقاوم باکتری است. به این فرم از باکتری اسپور یا هاگ باکتری میگویند. این اسپور یا هاگ در لبهها دارای توازن نیست اندازه آن از ۱/۵ × ۰/۵ میکرون میباشد.
هاگ آن بیضی شکل بوده اندازه آن ۱/۳*۰/۶ می باشد که تقریبا دو برابر عرض باکتری است. هنگام رنگآمیزی با کربول فوشین، اسپورها با جداری به رنگ بنفش متمایل به قرمز و مرکزی روشن دیده می شوند، یعنی با میکروسکوپ چشمی بنظر خالی میرسد، چون با رنگ آمیزی ، داخل آن رنگ نگرفته ولی خارج آن رنگ میگیرد.
سیر تکاملی:
زمانیکه شرایط مناسب باشد، در عرض ۲۴ تا ۴۸ ساعت هاگ تغییر شکل داده و از آن یک باسیل متولد میشود. سپس باسیلها (به طریق تقسیم دوتایی) تکثیر میشوند. باسیل هایی که میخواهند تقسیم شوند خیلی از سایر باسیلها کوتاهترند.
اسپورهای باکتری بسیار مقاوم هستند اما محققین حد مقاومت اسپور را بدین شکل توصیف کردهاند:
- در برابر اشعه ماوراء بنفش مقاوم است.
- در مقابل تخمیر مقاومت دارد.
- اسپوری که داخل شفیره آلوده باشد، میتواند ۸ ساعت در حرارت خشک ۱۰۰ درجه سانتی گراد، مقاومت نماید.
- اسپور در آب۱۰۰ درجه به شکل معلق ۱۲ تا ۱۵ دقیقه مقاومت دارد.
- ۳۰ دقیقه در فرمل ۲۰% مقاوم است.
- ۱۴-۱۲ ساعت در معرض مستقیم اکسید اتیلن دوام میآورد.
- بیش از یک سال در داخل عسل دوام دارد.
مقاومت باکتری چنان است که ماسن توانست به وسیله اسپورهای باقی مانده از پولک یا کروت حاصله از لوک، بعد از سی سال بیماری را ایجاد نماید.
این باسیل روی محیطهای معمول در آزمایشکاه میکروبیولوژی رشد نمی کند و اسپور آن در مقابل نور آفتاب، خشکی، حرارت، سردی و ضد عفونی کنندههای عادی و عمل ضدعفونی عسل بسیار مقاوم است.
از طرف دیگر تاکنون هیچ تفاوتی بین گونههای متعدد باسیل بدست آمده از مناطق مختلف دنیا، مشاهده نشده است هرچند که برخی از واریته ها از نظر مقاومت به اکسی تتراسایکلین متفاوتند.
