پایگاه تخصصی زنبور عسل ایران زنبور.نت
در شرایط طبیعی، تنها اسپور باکتری است که می تواند سبب ایجاد بیماری شود. فقط اسپور هایی که به لوله گوارشی لارو برسند عامل ایجاد بیماری قلمداد میشوند. تعداد اسپوری که لازم است تا ایجاد بیماری نماید، خیلی متفاوت است.
میتواند خیلی کم باشد یا خیلی زیاد باشد. اسپورهای این باکتری در فلس یا پولک به جا مانده از لارو مرده، میتواند سال ها (حداقل ۳۵ سال) زنده بماند. اسپور این باکتری، یک روز بعد از بلعیده شدن، در روده میانی لارو زنبور جوانه زده و تکثیر پیدا میکند.
آنگاه از دیواره روده نفوذ کرده باعث سپتی سمی شده و لارو را میکشد. البته در این بیماری هیچ نوزادی قبل از اتمام دوره تغذیه، (مادامیکه درب سلول ها باز است) تلف نمیشود. هرچند که تحقیقات آزمایشگاهی اخیر (سال ۲۰۰۰ ) نشان داده است که لاروها میتواندد قبل از بسته شدن درب سلول نیز تلف شوند.
مؤلفان از تعداد ۳۵ اسپور تا ۵۰ میلیون اسپور را ذکر کردهاند. این تفاوت در هنگام آلودگی تجربی بسته به سن لارو، مقاومت کلنی در مقابل عامل بیماری، توانایی تکثیر عامل بیماریزا و یا از دست دادن قدرت بیماریزایی و دریافت عامل بیماری توسط لارو تفاوت میکند.
باسیل بیماری بیماریزا نیست، مگر مستقیماً داخل همولنف تزریق شود. و زنبوران را در زمان لاروی میتواند مبتلا کند. لاروهای کمتر از ۲۴ ساعت بالاترین حساسیت را دارند. بنظر میرسد بعد از دو روز کاملاً مقاومت ایجاد میشود. لاروهای مسن نیاز به میزان بالای اسپور دارند تا آلودگی در آنها شروع شود.
تکثیر باسیل یا میکروب بیماری در بدن لارو زنبور عسل باعث متلاشی شدن بافتها میشود. برخی از مؤلفین گزارش داده اند که یک سم توسط میکروب ترشح میشود و سیر تکاملی لارو را مختل میکند. زنبوران نظافت گر این حالت لارو را تشخیص داده و آنها را حذف مینمایند.
در بین نهمین و یازدهمین روز (آخر مرحله لاروی، یا شروع مرحله شفیرهای) لارو تلف میشود. اما هر لارو آلوده میتواند ۲۵۰۰ میلیون اسپور تولید نماید.
حساسیت لاروهای زنبور عسل نسبت به بیماری لوک آمریکایی با بالا رفتن سن، کاهش مییابد. در شرایط طبیعی، نوزادانی که بیش از ۲ روز عمر دارند، به بیماری مبتلا نمیشوند. البته بیمار کردن تجربی لاروهایی که ۵۳ ساعت از تفریخ آنها گذشته بود، نتیجه داده است.
بیماریزایی اسپرو باکتری بسیار بالا و البته وابسته به سن لارو است. ادعا میشود که اسپور، می تواند لارو زنبور عسل ر یک روز بعد از تفریخ، بیمار کند در حالیکه چنذین میلیون اسپور نمیتواند یک لارو ۴- ۵ روزه را مبتلا سازد.
میزان باسیلوس لاروا (دز کشنده برای ۵۰%موارد)، ۲۰ -۳۵ اسپور برای یک لارو یک روزه زنبور عسل است. یعنی وجود ۳۵-۲۰ اسپور لارو در ۵۰% موارد سبب مرگ لاروها شده است.
لاروهای نر بیش از لاروهای ملکه یا کارگر، نسبت به بیماری مقاومند و این مقاومت مربوط به اختلاف جیره غذایی در طبقات مختلف زنبوران است. حتی برخی منابع عنوان میکنند که لاروها و شفیرههای زنبرو کارگر، تنها میزبان این باسیل میباشند.
ایمنی طبیعی لاروها ضعیف است. بعد از آلودگی ، اسپور ها داخل روده باز شده و باسیل آزاد میشود. اما باسیل ها در این محل بطور محدود تکثیر میشوند. این ممانعت مقطعی میتواند به دلایل ذیل باشد:
وجود قندهای فروکتوز و گلوکز در روده
وجود اسید، در روده که در ژله رویال است و نقش آنتی بیوتیکی دارد. کیفیت ژله رویال نیز بستگی به گرده دارد .گردههایی که نقش آنتی بیوتیکی دارند، بسته به منشأ گل و طول دوره ذخیرهسازی متفاوتند.
در واقع کیفیت عسلی که در تغذیه لارو بکار میرود نقش اصلی را در جلوگیری از رشد آلودگی بازی میکند.
آلودگی در لارو جوان ایجاد گردیده تمام بدن لارو را مبتلا میکند. ولی علایم ابتدا ظاهر نمیشود، بلکه با تغییر سوخت وساز لارو، در زمان شفیرهای با از بین بردن بافت روده و عبور از سد آن، بروز میکند. سریعاً داخل همولنف تکثیر و عفونت عمومی ایجاد مینماید.
اهمیت چهار مرحله از آلودگی لاروها
برداشتن لارو در مرحله اول، که فقط باسیلها حضور دارند توسط زنبورانی که میخواهند عامل آلودگی را بردارند درمان خودبخودی کلنی را تسهیل مینماید.
برداشتن لارو در مرحله بعد( لارو قهوه ای و چسبناک) توسط زنبوران و تماس با توده لاروهای کشدار، باعث گسترش آلودگی میشود.
– در رابطه با پلاکها، تنها راه حذف، توسط زنبوران (جویدن و بلعیدن بخشی از دیواره حجره ها و پلاک ها) میباشد. پیش معده نقش خود را در تصفیه میتواند بازی کند و ۸۰% اسپور ها را وارد چینه دان نماید. این اسپورها احتمال دارد داخل معده، باز شوند ولی در روده به فرم غیر بیماریزا تبدیل و حذف میشوند.
برخی از انگلها مثل لاروهای پروانه موم خوار با مصرف موم و مواد موجود در حجره ها ، از طریق مدفوع، اسپورها را منتشر یا بدون تغییر آنها را حفظ مینمایند.
انتشار در زنبورستان و در منطقه
گسترش بیماری به فاکتورهایی شبیه، بچهگیری، نرها، غارت، مدیریت ناصحیح، تغذیه با عسل با منشأ مشکوک، نبودن ضدعفونی، حمل و نقل و غیره نیاز دارد.
