زنبور عسل حشرات اجتماعی هستند و به همین دلیل در معرض خطر بیماریهای واگیردار میباشند.
بنابراین ضروری است که زنبورداران علاوه بر شناخت علائم آفات و بیماریهای زنبور عسل، راه کارهای کاهش تأثیر آنها در کندو و جلوگیری از گسترش آنها در زنبورستان را هم بدانند تا در صورت مواجه با آن در سریعترین زمان ممکن جهت درمان و پیشگیری از شیوع آنها اقدام کنند.
ضدعفونی کردن کندوها و تجهیزات به ظاهر سالم هم باید قبل از استفاده با دقت کامل انجام شود. زیرا بسیاری از عوامل ایجاد بیماری میتوانند در یک کندو تا مدتها باقی بمانده و باعث ایجاد بیماری شوند. باکتریهای عامل بیماری لوک اروپایی و لوک آمریکایی میتوانند تا سالها در کندو باقی مانده و باعث ظهور مجدد بیماری شوند. از این رو رعایت استانداردهای بهداشتی لازم و ضروری است و بعلت حساسیت زنبور کوچکترین سهل انگاری باعث خسارات فراوانی خواهد شد.
روشهای ضدعفونی کردن کندو و وسایل و لوازم زنبورداری:
- استفاده از شعله
داخل کندو بخصوص گوشههای کندو را با شعله حرارت دهید بطوری که چوب کندو نسوزد و تنها چوب کندو کمی قهوهای شود و بره مومهای داخل کندو حالت جوشیدن بگیرند.
- شست و شو با سدیم کربنات
ابزار و لوازم زنبورداری مانند کاردک و … را با محلول سدیم کربنات شست و شو دهید. برای این کار ۱ کیلوگرم سدیم کربنات در۵ لیتر آب گرم حل کنید. برای ضدعفونی قابهای چوبی میتوانید فریمها را به مدت یک دقیقه در محلول در حال جوش قرار دهید به طوری که موم و بره مومهای آنها پاک شود، سپس در آفتاب خشک کنید.
- ضد عفونی با هیپوکلریت سدیم
بدنه اصلی کندو، طبقها و سایر تجهیزات زنبورداری را میتوان با مواد ضد عفونیکننده حاوی هیپوکلریت سدیم (NaOCl) استریل کرد. هیپوکلریت سدیم در حال حاضر در غلظت حدود ۳٪ در سفید کنندههای خانگی است. تحقیقات نشان داده که غوطهور بودن در محلول هیپوکلریت سدیم ۰.۵٪ به مدت بیست دقیقه اسپور لوک آمریکایی و سایر باکتریها را میکشد. هنگام استفاده از این سیستم شما باید از لباسهای محافظ مناسب و دستکش لاستیکی بپوشید و مراقب چشم خود باشید.
- ضد عفونی با اسید استیک
از استیک برای ضدعفونی جهت از بین بردن اسپور لارو گچی، نوزما و پروانه مومخوار استفاده میشود. هیچ مدرک علمی وجود ندارد که نشان دهد این اسید در برابر لوک آمریکایی یا لوک اروپایی مؤثر است. ۱۲۰ میلیلیتر از اسید استیک ۸۰ درصد را در ظروف پلاستیکی حاوی پنبه بریزید و آن را داخل کندوهای حاوی پوکهها قرار دهید و تمام روزنهها را ببندید و یک هفته منتظر شوید تا تمام اسید بخار شود و این کار را چندبار تکرار کنید. همچنین میتوانید پوکههای خود را داخل پنج طبق قرار داده و از ۶۰۰ میلی لیتر اسید استفاده کرد اما دقت کنید که تمام روزنههای بسته باشد.
- ضد عفونی با سود سوزآور (هیدروکسید سدیم)
۴۵۰ گرم هیدروکسید سدیم، در ۳۸ لیتر آب حل کنید، قطعات و کندوهای چوبی را ۵ و ۱۵ دقیقه در محلول در حال جوشیدن قرار دهید. پس از اینکه بطور کامل خشک شدن از آنها استفاده کنید.
- آب کردن مومها
موم را به مدت ۱۰ دقیقه تا ۱۶۰ درجه سانتیگراد حرارت داده میشود. این یک فرایند خطرناک است. زیرا دمای اشتعال موم ۱۹۹ درجه سانتیگراد میباشد به طوری که درجه حرارت باید به خوبی در زیر این سطح نگه داشته شود.
- ضدعفونی کردن با تابش
با تابش اشعه گاما میتوان تمام علایم و عوامل بیماری لوک آمریکایی و … را از بین برد.
- معدوم کردن
برای این کار در شب یا اوایل صبح دریچه پرواز را بسته و زنبورها را با مواد سمی از بین برده و سپس تمامی محتویات کندو را در گودالی ریخته و میسوزانیم و سپس بدنه، کفی و درپوش کندوها را با شعله ضدعفونی میکنیم.