شناخت موم و برگه موم آجدار

‫به دلیل اهمیت برگه موم آج شده معمولاً زنبورداران هر‬ ‫ساله بطور متوسط برای هر کلنی احتیاج به آج نمودن حدود نیم‬ ‫کیلوگرم موم دارند.

البته این مقدار در زمانی است که عسل تنها به‬ ‫صورت شهد برداشت شود و از فروش آن با موم خودداری گردد.‬ ‫به دلیل گران بودن نسبی موم و نیز مشکل بودن تشخیص خلوص‬ ‫موم توسط زنبورداران، متأسفانه در هنگام فروش یا آج کردن ‫موم بعضاً سوء استفاده‌هایی به وسیله کارگاه‌های آج موم انجام‬ ‫می‌شود که در اینجا برای راهنمایی زنبورداران عزیز به آنها اشاره‬ ‫می‌شود:‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

مخلوط کردن پارافین

‫یکی از مهمترین تقلباتی که صورت می‌گیرد مخلوط کردن پارافین با‬ ‫موم است که مشکلات زیادی را برای کلنی و زنبوردار و مصرف کننده‬ ‫به وجود می‌آورد. با توجه به اینکه موم طبیعی زنبورعسل از حدود ۲۸۰‬ ‫نوع ماده مختلف تشکیل شده است و حدود ۱۱۰ نوع آن مواد معطر و‬ ‫خوشبو است، جذابیت زیادی برای زنبورهای عسل دارد به طوری که ‫در هنگام موم دوزی بعضاً هجوم زنبورها به موم آج شده دیده می‌شود.

‫در مورد موم مخلوط شده با پارافین، زنبور عموماً نسبت به موم بافی روی‬ ‫آن رغبتی نشان نداده و حتی گاهی دیده می‌شود زنبور به هرزه بافی روی‬ ‫آورده ولی شان موم را تکمیل نمی‌کند. علاوه بر این مسأله با توجه به ‫نقطه ذوب پایین‌تر پارافین نسبت به موم، حتی پس از کامل شدن شان، در ‫صورت بالا رفتن دمای هوا شان عسل استحکام لازم را نداشته و ریزش‬ ‫می‌نماید. این دو مسأله باعث کاهش رشد جمعیت و همچنین از بین‬ ‫رفتن مقداری از محصول عسل می‌گردد.

پارافین در صورتی که به عنوان‬ ‫عسل موم دار به مصرف خوراکی برسد مشکلات بهداشتی بسیاری برای‬ ‫مصرف کننده ایجاد می‌نماید. با آزمایشی ساده می‌توان مخلوط بودن موم‬ ‫را با مواد دیگر تشخیص داد که روش آن در ادامه ارائه خواهد شد.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

کامل تصفیه نشدن موم

در هنگام آج شدن لازم است موم از هرگونه ناخالصی تصفیه گردد. در‬ ‫حقیقت در هنگام تصفیه شان‌های کهنه معمولاً ناخالصی‌هایی با موم از‬ ‫صافی عبور می‌کنند که شامل پیله‌های لاروی و شفیرگی، ذرات گرده،‬ ‫گرد و خاک، بره موم و همچنین بعضی اسپورها و ‌هاگ‌های موجود در‬ ‫شان‌ها می‌باشد.

در صورتی که در کارگاه جرم‌ها و مواد زاید ته قالب‬ ‫موم، همراه موم به سرعت آج گردد، این موم آج شده حدود ۱۰%‬ ‫ناخالصی دارد که علاوه بر این که باعث کم شدن مرغوبیت آن می‌شود‬ ‫به دلیل وجود اسپورهای بیماری در برگه آج شده احتمال ایجاد بیماری‬ ‫در کلنی نیز می‌رود.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

کم فروشی
‬‬‬‬‬‬‬‬
‫دو مورد اشاره شده تقلباتی هستند که زنبورداران کم و بیش با آن‬ ‫آشنایی دارند؛ هرچند که تشخیص آن زیاد هم آسان نیست، اما مورد‬ ‫دیگری نیز وجود دارد که در ضمن این که مهم است ولی زنبورداران کمتر‬ ‫به آن توجه دارند. این نکته آن است که موم خاصیت جذب آب نسبتاً‬ ‫بالایی دارد بطوری که مشاهده شده در هنگام تصفیه تا حدود ۲۰%‬ ‫آب به خود می‌گیرد و پس از گذشت حدود یک ماه (پس از خشک شدن‬ ‫کامل) وزن واقعی خود را پیدا می‌کند.

همچنین موم در هنگام‬ ‫آج شدن مقداری رطوبت از غلطک‌های آج به خود جذب می‌نماید که ‫به تدریج این رطوبت را از دست داده و تا حدود یک ماه کاملاً خشک‬ ‫می‌شود. با توجه به این که در کشور ما موم را در بسته‌های دو کیلوگرمی‬ ‫بسته‌بندی می‌کنند، پس از خشک شدن کامل موم آج شده‌، وزن آن‬ ‫بدون کاغذ بسته بندی نباید کمتر از دو کیلوگرم باشد.

متأسفانه بسیاری از‬ ‫زنبورداران به این مسأله توجه کافی نداشته و بسته موم را به صورت کلی‬ ‫دو کیلو در نظر می‌گیرند که باعث زیان آنها می‌گردد. توجه به نکات‬ ‫ذکر شده سبب آگاهی بیشتر زنبورداران و جلوگیری از سوءاستفاده‬ ‫کنندگان می‌گردد. در حقیقت قیمت موم خریداری شده با توجه به موارد‬ ‫ذکر شده تعیین می‌شود و گاهی خرید موم ارزان تر، ممکن است خیلی‬ ‫گران تر از موم آج شده عاری از تقلب، تمام شود.‬‬‬

• مصطفی نجفی، کارشناس ارشد حشره شناسی دانشکده کشاورزی

برای امتیاز دهی به این مطلب، لطفا وارد شوید: برای ورود کلیک کنید