عسل‌ تقلبی و تأثیر آن در صنعت

طبق تعریف استاندارد ملی ایران عسل عبارتست از: “ماده طبیعی شیرینی که زنبور عسل آن را از شهد گل‌ها یا شکوفه‌ها، یا از تراوش بخش زنده گیاهان یا ترشحاتی که حشرات مکنده عامل ایجاد آن بر روی قسمت‌های زنده گیاهان هستند تولید می‌کند، زنبور عسل آنها را جمع‌آوری و پس از اضافه کردن آنزیم‌های مختلف و فرآوری و تبخیر رطوبت اضافی و رساندن آن در کندو ذخیره می‌نماید.”

متأسفانه دست سود جویان فرصت‌طلب به سوی این محصول نیز دراز شده و عرضه عسل‌های تقلبی علت اصلی رکود بازار عسل در جهان امروز تلقی می‌شود. این پدیده از یک سو باعث سردرگمی خریداران عسل شده و از سوى دیگر باعث پایین آمدن قیمت محصول طبیعی تولید شده توسط زنبورداران درست کار شده است. در نتیجه از سودآوری این صنعت کاسته شده و موجب دلسردی زنبورداران زحمت کش شده است. تنها راه برای شناخت عسل‌های طبیعی و تمیز دادن آنها از عسل‌های تقلبی همان اندازه‌گیری خصوصیات فیزیکی و شیمیایی نمونه‌های عسل می‌باشد چنانچه این اندازه‌ها در حدی نباشند که استاندارد تعریف نموده است عسل تقلبی محسوب خواهد شد.

تغذیه مصنوعی زنبوران عسل با شربت شکر در فصل جریان شهد و درست کردن عسل (عسلهای دست ساز‌) توسط برخی افراد سودجو (بدون اینکه زنبورعسل نقشی در آن داشته باشد‌) و ارائه آن به صورت مخلوط با عسل‌های طبیعی ویا به طور مستقیم به بازار به شیوه ای رایج در زنبورستان‌ها و کارگاه‌های بسته‌بندی عسل جهت تولید عسل نه تنها در استان بلکه در کشور نیز، تبدیل شده است. ولی با توجه به تعریف عسل نمی‌توان به اینگونه مواد عسل گفت و این گونه عسل‌ها را نباید عسل تقلبی نماییم چون با تعریف آن مغایرت دارد. متأسفانه این تولید‌ها هر ساله در تعیین میانگین عسل تولیدی بعضی از استان‌ها و برخی شهرستان‌ها مورد محاسبه قرار می‌گیرد و در نتیجه یک رقم غیر واقعی از میزان تولید عسل گزارش می‌گردد که ارائه این ارقام غیر واقعی از چند جنبه قابل تأمل است:

• پتانسیل توده‌های زنبور عسل موجود‌، بدون انجام هیچ کار اصلاح نژادی در جهت افزایش توان تولیدی غیر واقعی نشان داده شده و در نتیجه هیچ تلاشی برای بهبود توان تولیدی توده زنبور عسل لازم دانسته نمی‌شود.
• تولید عسل‌های تقلبی هر چه بیشتر رواج می‌یابد. بازار عسل‌های واقعی با رکود مواجه شده و زنبورداران واقعی از چرخه خارج می‌گردند…

بنابراین توجه و کنترل کیفیت عسل‌های توزیعی در سطح کشور یکی از کارهای اساسی در جهت جلوگیری از تولید عسل‌های تقلبی بوده و می تواند به نفع تولیدکنندگان واقعی و مصرف‌کنندگان باشد تا با اطمینان بیشتری با همدیگر معامله نمایند و از تضرر زنبورداران جلوگیری و موجب علاقه آنان به ادامه فعالیت باشد.