ملکه زنبور عسل

محققان به درک تازه‌ای از ایجاد طبقات بین زنبورها رسیدند. به نقل از ساینس دیلی، محققان دانشگاه آریزونا نشان دادند یک پروتئین مهم در مسیر ارسال علایم انسولین نقش مهمی در ایجاد طبقات (کاست) میان زنبورها ایفا می‌کند.
یک زنبور ماده یا به ملکه تبدیل می‌شود یا یک زنبور کارگر. ملکه‌ها بزرگتر هستند و بیشتر از کارگرها عمر می‌کنند. زنبورهای ملکه، بارور و کارگرها اساساً عقیم هستند. ملکه تنها یک نقش دارد (تخمگذاری)، اما کارگرها به مراقبت از کندو، ملکه، لاروها و تهیه غذا می‌پردازند.

فلورین والشین ، استادیار پژوهش دانشکده علوم زیستی دانشگاه آریزونا گفت: نکته شگفت‌انگیز این است که زنبورهای عسل ماده (چه کارگر چه ملکه) از ژنوم یکسانی پدید می‌آیند. اما چطور یکی ملکه می‌شود و دیگری کارگر؟

کارگرها با غذایی که به لاروها می‌دهند، سرنوشت آنها را تعیین می‌کنند. میزان و ترکیب غذایی که لاروها دریافت می‌کنند، معین می‌سازد آنها ملکه می‌شوند یا کارگر. البته این نکته ای است که سالها همه آن را می‌دانستند. اما این که درون سلول دقیقاً چه اتفاقی می‌افتد، کاملاً مشخص نبود.محققان متوجه شدند مسیر ارسال علایم انسولین، نقش مهمی در این قضیه ایفا می‌کند.

انسولین هورمونی است که در انسانها و بسیاری از حیوانات وجود دارد و پپتیدهای انسولین مانند در زنبورها نیز کشف شده اند. انسولین، گلوکز (قند) را از جریان خون به درون سلول‌ها می‌راند تا در آنجا مورد استفاده قرار گیرد. محققان مانع ترشح یک پروتئین مهم در این مسیر ارسال علایم در لارو زنبور شدند. این پروتئین، گوهرمایه دریافت‌کننده انسولین (insulin receptor substrate) نام دارد و با رشد، تکامل و تولید مثل در موش‌ها مرتبط است.

محققان به لارو تغییر یافته، غذای ملکه را دادند، اما لاروها به زنبور کارگر تبدیل شدند نه ملکه. این ماده واسط (IRS) فقط یکی از اجزای فرآیندی است که سرنوشت نهایی یک زنبور را رقم می‌زند. چندین مولکول دیگر مانند DNA متیل ترانسفراز، جاونیل هورمون و یک پروتئین دیگر به نام TOR نیز در این قضیه نقش دارند. محققان در حال حاضر در صدد بررسی تعامل درونی چند عامل فوق هستند.

زنبورهای عسل به ویژه از نظر گرده‌افشانی محصولات کشاورزی، تولید عسل، موم و ژل رویال بسیار در اقتصاد نقش دارند. شناخت زیست‌شناسی زنبور در حفظ این صنعت و مقابله با معضلاتی مانند اختلال متلاشی شدن کندو (CCD) مهم است.

محققان می‌گویند زنبورها یک سیستم الگویی مهم که می تواند به درک ما از زیست شناسی خودمان بیفزاید، فراهم کرده اند که به دانشمندان کمک می‌کند در مطالعات مربوط به سالخوردگی از آن بهره بگیرند. ظاهراً غیر از زنبور، الگویی مناسبتر برای این نوع پژوهشها وجود ندارد.