تشکیل کلنیهای قوی با روش برداشتن کامل شانهای حاوی تخم و لارو زنبور عسل به صورت ذیل است.
اگر تمامی شانهای حاوی لارو وتخم سربسته زنبورها را از داخل کلنی آنها بیرون بکشید باعث ضعیف شدن آنها نمیشوید؟ چرا زنبورهای عسل میلیونها سال است که بصورت طبیعی با مشکلات و بیماریهای کمتری مواجه بودند تا اینکه انسانها شروع به احداث زنبورستانهای صنعتی و مدیریت زنبورداری براساس خواستههای خود گردید. بدون اینکه از هر گونه کنش و واکنش طبیعی کلنیهای زنبور عسل درسهای لازم را آموخته باشد و در بکارگیری و جایگزینی این واکنشها عملکرد صحیح را اعمال نماید.
چرا اخیراً کلنیهای زنبور عسل بصورت گسترده شانهای حاوی گرده گل و عسل و گاهی هم لاروهای خود را کاملاً رها کرده و کندو را بصورت یک بچه طبیعی ترک میکنند؟ عنوان کردن تأثیر امواج دکلهای رادیویی و مخابراتی بر روی زندگی زنبورهای عسل شاید قابل ذکر باشد ولی اساس و پایه علمی نداشته و نمیتواند دلیل ترک زنبورهای عسل از داخل کلنیهای خود باشد.
از بچه طبیعی دادن زنبورها در طبیعت یاد میگیریم که، با جمعیت قدیمی ولی محلی کاملاً جدید و شروع تازه، زنبورها میتوانند بخش اعظم آلودگیهای کلنی را کاهش دهند و مخصوصاً بیماریهای لاروی زنبور عسل را به حداقل ممکنه برسانند. نا گفته نماند که تحقیقات نشان داده، نژادهایی مثل نژاد زنبور ایرانی که به آن ملی فرا مدا میگویند و یا نژاد لی گوستیکا که به زنبور زرد ایتالیایی معروف هستند.
در شرایط آلودگی وسیع که برای کلنی قابل تحمل نباشد، جمعیت اقدام به ترک کندو خواهد کرد. (دکتر بوشلا ریس مرکز پژوهشی تحقیقاتی ایالت هسن کشور آلمان) زنبورها با اقدام به بچهدهی وقفهای در تخمگذاری ملکه ایجاد مینمایند و با ترک کلنی میتوانند بخش اعظم پارازیت واروا را در سلولهای سر بسته در کندوی مادری بجا گذارند.
ما باید در جستجوی را ه حل و روشی باشیم که کلنیها را از شرایط طبیعی آنان که بچهدهی یعنی قطع کردن دوره تخمگذاری و شروع مجدد و موم بافی تازه است دور نکنیم، ولی زنبورداران را هم مجبور به بچهگیری از روی درختان و از دست رفتن جمعیتها ننماییم. که تحقیقات انجام شده از سال ۲۰۰۷ تا حال راه حلی مناسب در اختیار زنبورداران قرار داده که به توضیح آن میپردازیم.
برداشت کامل شانهای لارو و تخم سر بسته زنبوران از داخل کندو:
با برداشت برنامهریزی شده تمامی شانهای تخمگذاری شده در وقت مناسب خواهید توانست کلنی را در شرایط سلامتی خاصی مدیریت کنید،شما میتوانید با شروع فصل بچه دهی طبیعی در منطقه تا اواسط اوّلین دوره برداشت عسل منطقه با روش ذکر شده نسبت به آینده سازی و قوی شدن کلنیها اقدام نمایید. کلنیهایی که با این روش مدیریت میشوند نهایتاً نیاز به ۴۵ تا ۵۰ روز فعالیت دارند تا به سطح کلنیهایی برسند که با دارو و درمان و هزینه زیاد مدیریت شده اند و در نهایت هم دارای آلودگی میباشند.
روش اجرایی گام به گام سیستم مورد نظر:
- اوّل بعد از بازدید و کنترل کامل قسمتهای مختلف کندو قابهای حاوی تخم روز و لارو و تخم سر بسته را در داخل یک طبق در کنار کندو جدا کنید.
- بعد یک شان روشن حاوی لارو سر باز که در صورت موجود بودن بهتر است شان درشت بافت با لاروهای زنبور نر باشد را دروسط قسمت پایینی کندوی مادری قرا دهید. این شان به منظور ایجاد یک تله طبیعی برای جمع آوردن پارازیتهای وروا درکلنی مادری باقی می ماند و آن را شان A مینامیم.
- دو طرف شان A را با حداقل در هر سمت دو شان حاوی عسل و گرده گل بپوشانید و در طرفین خالی آنها از پوکههای بافته شده روشن و یا قابهای حاوی برگ موم استفاده کنید تا کندو تکمیل شود.
- حتما دقت کنید که ملکه را دیده و در قسمت پایین کندو بر روی شان A که حاوی لارو میباشد و یا شانهای تغذیه طرفین قرار دهید. در صورت مناسب نبودن وضعیت صحرا کندو را تغذیه کنید تا پتانسیل شهد سری بعد در منطقه فرا رسد.
- تقریبا نیمی از جمعیتی که بر روی شانهای تخمگذاری شده می باشد بر روی کندوی مادری که دارای ملکه و یک شان A هست تکانیده و در بالای کندو را ببندید.
- در صورت وجود جمعیت زیاد در کندوی مادری با قرار دادن یک شبکه مهار ملکه در روی قابها و قرار دادن تعدادی قاب با برگه موم یا پوکه در داخل طبق بالا، ملکه را مجبور به فعالیت در قسمت پایین کندوی مادری کنید.
- کندوی جدید تشکیل شده که قسمتی از جمعیت با تعدادی شانهای تخمگذاری شده می باشد را در همان زنبورستان قرار دهید. دقت کنید که قاب اضافهای داخل کندوی جدید نماند. و شانها همگی تا حدودی پوشیده از زنبور باشند. البته فراموش نکنید که همیشه بخشی از زنبورهای صحرا به کندوی مادری بر خواهند گشت. کندوی تشکیل شده بدون ملکه خواهد ماند و شروع به تولید ملکه میکند. این کندو را کندوی B مینامیم . بعد از یک هفته کندوی مادری را که حاوی یک قاب تخمگذاری شده سر بسته می باشد بازدید نمایید. خواهید دید که زنبورها با تکمیل کردن برگه مومهای آویزان شده شرایط تخمگذاری در سطح وسیع را برای ملکه ایجاد کرده اند. و تنها شان حاوی تخمهای سربست شده در داخل کندو شان A می باشد که همگی زنبورهای روی شان را در داخل کندو تکانیده و این شان را که در بیشتر سلولهای سربست شده آنها دارای پارازیت واروا میباشد از کندو خارج کنید و با ذوب کردن آن خواهید توانست بخش اعظم آلودگی کندو را از بین برده ، و میزان باقی مانده آلودگی در حدّی نخواهد بود که باعث تضعیف جمعیت و تحت تأثیر قرار دادن زمستانگذرانی کلنی گردد. در این زمان بعد از برداشت شان A تمامی سلولهای تخمگذاری شده ملکه سر باز هستند، می توانید داروی کنه کش مصرف کنید. به شرطی که داروی مصرفی تاثیر منفی بر روی محصول عسل کندو نگذارد و یا در فصل ذخیره کردن عسل نباشد. با این روش خواهید توانست کلنی را کاملاً از وجود آلودگی واروا نجات دهید.
- بعد از گذشت دو هفته از روز برداشت تخمها کلنی B را مجددا بازدید نمایید. چنانچه قصد دارید در این کندو از یک ملکه اصلاح شده بارور استفاده کنید، تمامی شاخونهای ساخته شده را از بین ببرید و از عدم وجود هر گونه ملکه باکره که اتفاقی متولد یا وارد کندو شده باشد، اطمینان حاصل کنید. و در حین بازدید دقت کنید که آیا همگی سلولهای تخمگذاری شده متولد شده اند یا نه! در صورت باز بودن تمامی سلولهای تخمگذاری شده، کلنی را با داروی کنه کش دریک مرحله، کاملاً درمان کنید.