کندو و ابعاد آن

کندو محلی است که زنبورعسل در آن اقامت، زندگی و رشد می کند خلاصه اینکه کندو خانه زنبورعسل است.

دو نوع کندو وجود دارد:

کندو با قاب های ثابت

کندو با قاب های متحرک

کندو های با قاب های ثابت یا کندو های بومی که شان ها به بدنه کندو چسبیده و در نتیجه قاب ها غیر قابل جابجایی بوده و به همین دلیل کندو قابل بررسی نمی باشد. همین عامل باعث می شود که با بروز کوچک ترین بیماری یا کم غذایی و… جمعیت محکوم به مرگ می شود در حالی که در کندو های با قاب های متحرک این مسئله وجود ندارد.

انواع کندو های با قاب ثابت که در ایران وجود دارند به قرار زیر است:

کندو های تنه درختی : که تنه درخت بریده شده روی زمین قرار گرفته و دو طرف آن را با تخته یا گل می پوشانند.

کندو های گلی: که به شکل تنه درختی بوده و از گل خام یا پخته درست می شود.

کندو های سبدی : که از تخته های باریک و طویل ساخته می شوند.

کندو های کوزه ای : که از دو کوزه تو در تو درست می شوند که در آن کوزه جلویی جای تخم گذاری ملکه و کوزه عقبی برای ذخیره عسل استفاده می شود.

کندو های کدویی : که کدویی است که درون آن خالی شده و معمولا در دیوار جاگذاری می شود.

کندو های با قاب های متحرک یا کندو های جعبه ای یا کندو های فرنگی که جنس آن ها یا از چوب است یا از پلاستیک با ارتفاع سوراخ پرواز ۷ میلیمتر و طول معمولا ۱۰ سانتی متر می باشد

کندوی نرمال اولین بار توسط دکتر شهرستانی در سال ۱۳۴۵ از آلمان به ایران آورده شد و دارای مزایایی است که دادانت و لانگستروت فاقد آنند.

نوع دیگری از کندوهای جعبه ای در استان اردبیل و اطرافش رواج دارد که در سال ۱۹۱۹ میلادی به وسیله یک مهاجر ارمنی بنام واگارشاک اوخوکیان VAGHARSHAK OUKHOKIAN متولد و لیسانسیه کشاورزی ایروان که در سال ۱۹۱۵ در جنگ بین عثمانی ها و ارامنه به ایران پناه آورده و تا سال ۱۹۴۲ در ایران اقامت داشت درست شده و در اطراف مشکین شهر مورد استفاده قرار گرفت.

این اولین کندوهای جعبه ای بود که در ایران ساخته شده بودند. تعداد کندوهای وی تا ۷۰۰ عدد هم رسید که با یکی از مالکین مشکین شهر بنام مهدی عدل شریک بوده است.

کندوی اردبیلی از ۴ تخته و هر یک به پهنای ۲۵ سانتی متر و طول تقریبی ۱ متر درست شده که دو انتهایش نیز به وسیله ۲ تخته بسته شده و در وسط دارای یک سوراخ پرواز است. قاب هایی که داخلش آویخته می شوند کوچکند ولی تعدادشان می توانند به ۱۵ الی ۲۰ عدد برسد. کندوهای اردبیلی گو اینکه هم اکنون نیز در همان منطقه به تعداد کم مورد استفاده اند ولی فاقد هر نوع ارزش بین المللی می باشد.

نوعی دیگر کندو نیز وجود دارد که جدارها و سقفش را از کاه درست می کنند. برای درست کردن آن کاه را زیر پرس قرار می دهند. کندوی کاهی را به هر اندازه می توان درست کرد.

در استان های شمالی کشور ما که برنج کاشته می شود کاه برنج فراوان بوده و مصرف زیادی وجود ندارد در این مناطق و هر منطقه ای که در انجا کاه زیاد باشد از آن می توان در ساختن کندوهای کاهی استفاده نمود. بهره برداری از کندو های کاهی بیشتر برای نقاط خشک و کم باران کشور ما مثل استان های مرکزی قابل توصیه است تا استان های پر بارانی مانند مازندران بویژه گیلان. ولی در این دو استان هم می توان از آنها با نصب یک نایلن روی سقفشان در خارج از کندو استفاده کرد.

همه ی کندو هایی را که تا کنون نام برده شده اند از بالا باز می شوند. یعنی برای باز کردنشان باید سقف کندو را برداشت تا به قابها و شانها دسترسی پیدا کرده و قسمت داخلی کندو و زنبور هایشان را بررسی نمود. این انواع از کندو ها فقط در هوای آزاد قابل استفاده اند.

کندو هایی که برای استفاده و نگهداری در اطاق های سر بسته درست می شوند ۲ یا ۳ طبقه بوده و از پشت باز می شوند و در نتیجه می توان آنها را روی هم گذاشت و دیواری از کندوها به وجود آورد.

این کندو را می توان ۲ یا ۳ ردیف روی هم چید و پشت آنها اطاقکی برای گذاشتن وسایل کار زنبور ها را ترتیب داد و یا تعدادی از کندو ها را روی تریلی در ۳ سمت و هر سمت ۲ تا ۳ ردیف گذاشت و از سمت چهارم به عنوان درب ورودی استفاده نمود به طوری که در قسمت میانی تریلی اطاقکی درست شود و هرگاه روی مجموعه سقفی بگذارند اطاقک کامل تر می گردد و زنبور دار می تواند پس از مهاجرت در آن زندگی کرده و همان جا نیز بخوابد.

در چنین وضعی نقل و انتقال یعنی مهاجرت دادن کندو ها بسیار ساده می گردد. کافی است تریلی را به تراکتور وصل و در نقطه تازه از تراکتور جدا نمود. بدین طریق زحمات اصلی و شاق در مهاجرت دادن کندو های زنبورستان و حمل کندوهای سنگین با دست به کامیون و پیاده کردنشان در محل تازه حذف می گردد در نتیجه نه کسی گرفتار درد کمر می گردد و نه کسی از زنبور ها نیش می خورد.

این یکی از ارجحیت های کندو هایی است که برای همیشه روی تریلی مستقر می گردند. این کار تنها با کندوهای جعبه ای که از پشت باز می شوند میسر است.

ارجحیت اصلی کندوهای جعبه ای نسبت به همه انواع کندوهای محلی با قاب های ثابت در این است که هر زمان لازم باشد درب یا سقف کندوی جعبه ای را باز نموده و در صورت لزوم به جمعیت کمک های لازمه را رساند. این کار در کندوهای محلی غیر ممکن بوده و سرنوشت آنها به طبیعت واگذار می شود.

برتری دیگر کندوهای جعبه ای بر کندوهای محلی در این است که در صورت تنگ شدن جای زنبورها با گذاشتن یک یا دو طبقه روی کندوی جعبه ای مسئله تنگی جا را برایشان حل می نماییم در صورتی که برای کندوهای محلی این وضع لاینحل باقی می ماند.